ಬಾಸೆ ನರಮಾನ್ಯ ಪರತಿರಿತ ತದ್ರೂಪು. ಬಾಸೆ ಇಜ್ಜಂದಿನ ನರಮಾನ್ಯ ಜಗತ್ತ್ ಒರು ತೋಜಂದಿನ ಕನ್ನಡಿದಲೆಕ್ಕೊ. ಬಾಸೆ ನರಮಾನ್ಯಗ್ ಮಾತ್ರೊ ಒದಗ್‌ದ್ ಬತ್ತಿನ ಇಸೇಸೊ ಸವಲತ್ತ್. ಭೂಮಿಡುಪ್ಪುನ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಜೀವಿಲಾ ಸಬ್ದೋತ್ಪಾದನೆ ಮಲ್ಪುವ. ಉಂದೆನ್ನೇ ಸಂವಹನಂದ್ ಲೆಪ್ಪೊಲಿ. ಅತ್ತಾಂದೆ ಬಾಸೆ ಪಂಡ್ದ್ ಲೆಪ್ಪೆರಾಪುಜಿ. ಜಗತ್ತ್‌ಡ್ ಸುಮಾರು ಏಳ್ ಸಾರ ಬಾಸೆಲುಲ್ಲ ಪಂಡ್ದ್ ಭಾಷಾತಜ್ಞೆರ್ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ದೆರ್. ನೆಟ್ಟ್ ಏತೋ ಸಾರ ಬಾಸೆಲು ಬಜೀ ಬಾಯ್ಪಾತೆರೊದ ಬಾಸೆಲಾದ್ ಒರಿದುಲ್ಲ. ಏತೋ ಬಾಸೆಲೆಗ್ ಸೊಂತೊ ಲಿಪಿಕ್ಲಿಜ್ಜಿ. ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ಜಗತ್ತೊರ್ಮೆ ವ್ಯವಹಾರೊದ ಬಾಸೆ ಆಯಿನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಾಸೆಗೇ ಸೊಂತೊ ಲಿಪಿಯಿಜ್ಜಿ. ಉಂದೆನ್ನ್ ರೋಮನ್ ಲಿಪಿಟ್ ಬರೆಪೆರ್. ಭಾರತೊದ ಪ್ರಮುಖ ಬಾಸೆಲಾಯಿನ ಸಂಸ್ಕೃತ, ಹಿಂದಿ, ಮರಾಠಿ, ಭೋಜ್ಪುರಿ, ಮೈಥಿಲಿ, ನೇಪಾಲಿ ಬಾಸೆಲೆಗ್ಲಾ ಸೊಂತೊದ ಲಿಪಿಕ್ಲಿಜ್ಜಿ. ಈ ಬಾಸೆಲೆನ್ ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಟ್ ಬರೆಪೆರ್. ಭಾರತೊ ಉಪಖಂಡೊದ ಬಾಸೆಲ್ನ ಕುಟುಮೊಡು ಮೂಲ ದ್ರಾವಿಡ ಬಾಸೆಲ್ನ ವರ್ಗೊಗು ಸೇರ್ದಿನ ಮುಖ್ಯ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಒಂಜಾಯಿನ ತುಳುಕ್ಕು ಸೊಂತೊದ ಲಿಪಿ ಉಂಡು. ತುಳು ಬಾಸೆಗ್ ಸುಮಾರು ರಡ್ಡ್ ಸಾರ ವರ್ಷೊದ ಪುರಪು ಉಂಡು ಪಂಡ್ದ್ ಬಾಸೆಲ್ನ ತಜ್ಞೆರ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯೊ ಪಟ್ಟೊನ್ಪೆರ್.
ಸ್ವಂತೊದ ಲಿಪಿ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಕಾಲೊ ಮಗ್‌ರ್ನಂಚ ಮದೆಕ್ ಸಂದ್‌ದ್ ಸೊರಗಿನ ಬಾಸೆ ಆಂಡ್ ತುಳು. ನೆಕ್ಕ್ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣೊ ದಾದ ಪಂದ್ ತೂನಗ ತೋಜುನ ಮಲ್ಲ ಕಾರಣ ತುಳು ಲಿಪಿನ್ ಗ್ರಂಥಸ್ಥ ಬಾಸೆಯಾದ್ ಮಲ್ಲ ಪ್ರಮಾಣೊಡು ಗಳಸಂದಿನಿ. ಅಂಚೆನೆ ತುಳುಕ್ಕು ಗಟ್ಟಿ ನೆಲೆತ ರಾಜಾಶ್ರಯೊ ತಿಕ್ಕಂದಿನಿ. ಅಂಚಾದ್ ತುಳು ಬಾಸೆ ಬಾಯ್ಪಾತೆರೆದ ಬಾಸೆಯಾದ್ ಒರಿದ್ಂಡ್.
ತುಳು ಲಿಪಿನ್ ಕಲ್ದಿನ ತುಳುನಾಡ್ದ ಮಠೊ ಮಾನ್ಯೊದ ಖಾವಂದೆರ್ನಕ್‌ಲ್ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕೊಲೆನ್ ತುಳು ಲಿಪಿಟ್ ಬರೆವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಪಂದ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಇನಿಕ್ಲ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಠೊತ ಖಾವಂದೆರ್ನಕುಲು ಕೈಪತ್ತ್ ಮಲ್ಪುನು ತುಳು ಲಿಪಿಟ್. ಒಡಿಪು, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಬೊಕ್ಕ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಲ್ನ ಜನೊಕುಲ್ನ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆ ಬೊಕ್ಕ ಒಯಿವಾಟ್‌ದ ಬಾಸೆ ತುಳು. ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು, ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಲ್ನ ಕೆಲವು ಜಾಗೆಡ್ ತುಳು ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆ ಆದ್ ಉಂಡು. ಮುಂಬೈ, ಪುಣೆ, ಅರಬ್ ದೇಸೊಲೆಡ್ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಜನೊಕುಲು ತುಳು ಬಾಸೆನ್ ಪಾತೆರುವೆರ್. ಇಂಚಪ್ಪೊದ ಕೆಲವು ವರ್ಷೊಡ್ದಿಂಚಿ ತುಳು ಲಿಪಿತ ಬುಳೆಪುಗಾದ್ ಬಾರಿ ಯೋಜನೆಲು ನಡತ್ತೊಂದು ಉಂಡು. ಕರ್ನಾಟಕ ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ, ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ (ರಿ) ಸೇರಿನಂಚ ಕೆಲವು ತುಳು ಕೂಟೊಲ್ನ ಕೂಡುಕಟ್ಟ್‌ದ ಮುತಾಲಿಕೆಡ್ ಬಾರಿ ಮಲ್ಲ ಕಜ್ಜೊಲು ನಡತ್ತೊಂದುಲ್ಲ.
ತುಳು ಬಾಸೆ, ತುಳು ಲಿಪಿಕಾದ್ ಬಾರಿ ಮಹತ್ವೊದ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಲ್ತಿನಾರ್ ಡಾ. ಪಿ. ವೆಂಕಟರಾಜ ಪುಣಿಂಚತ್ತಾಯೆರ್. ಅಲ್ತ್ ಬೊಕ್ಕ ತುಳು ಲಿಪಿತ ಪ್ರಗತಿ, ಪ್ರಚಾರೊಗಾದ್ ಮಸ್ತ್ ಜನೊಕುಲು ಇರ್ಲ್ ಪಗೆಲ್ ಬೆನೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಆ ಸಾಲ್‌ಡ್ ದೆರ್ತ್ ತೋಜುನ ಪುದರ್ ವಿದ್ಯಾಶ್ರೀ ಎಸ್ ಉಳ್ಳಾಲ್ ಅಲಿಯಾಸ್ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ತುಳುನಾಡ್.
ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ಗರೋಡಿಲೆಡ್ ಆರಾಧನೆ ಕರಿತೊಂದು ಬರ್ಪಿ ಕಾರಣಿಕೊದ ಪುರುಷೆರ್ ಕೋಟಿಚೆನ್ನಯೆರ್ ಪುಟ್ಟ್‌ದ್ ಬಲತ್ತಿನ ಪಡುಮಲೆ ವಿದ್ಯಾಶ್ರೀನ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲ್. ಪರ್ಮಲೆದ ಸೇನೆರೆಮಜಲ್‌ಡ್ 1992 ಜೂನ್ ಒಂಜೆಗ್ ಪುಟ್ಟಿ ವಿದ್ಯಾಶ್ರೀ ತುಳುನಾಡ್ದ ಚೌಟರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕನ ತಲ ಉಳ್ಳಾಲೊಗು ಮದ್ಮೆ ಆದ್ ಬೈದಿನಾರ್. ಪ್ರಾಥಮಿಕ, ಪ್ರೌಢ, ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಕಲ್ಪುಲೆನ್ ಬಡಗನ್ನೂರು ಬೊಕ್ಕ ಕಂಬ್ರದ ಸರ್ಕಾರಿ ವಿದ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥೆಲೆಡ್ ಮಲ್ತ್ ಬಿ. ಎಸ್ಸಿ. ಇನ್ ಮಲ್ಟಿ ಮೀಡಿಯಾ ಟೆಕ್ನೊಲೊಜಿ ಪನ್ಪಿ ಪದವಿನ್ ಬೆಂಗಳೂರು ಜೆ.ಪಿ.ನಗರದ ವಿಜ್‌ಟೂನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಮೀಡಿಯಾ ಆಂಡ್ ಡಿಸೈನ್‌‌ಡ್ ಮಲ್ತೆರ್. ತುಳು ಬಾಸೆಗಾತ್ರ ಬೆನೊಡು ಪಂದ್ ಬೆಂಗಳೂರ್ದ ಕಜ್ಜೊನ್ ಬುಡ್ದ್ ಪಿರಪ ತುಳು ಅಪ್ಪೆ ಮಟ್ಟೆಲ್ ಸೇರಿಯೆರ್.
ಇಂಬೆರ್ನ ಕಜ್ಜೊಲೆನ ಮಿತ್ತೊರ ಕಣ್ಣಾಡಂಡ ಉಂದು ಸಾಧನೆನಾ ಅತ್ತ್ ಸಾಹಸನಾ ಪಂಡ್ದ್ ಚೋದ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಆಚಿರಾಪುಂಡು. ಎಲ್ಯೆಡ್ದೇ ತುಳುತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಮೋಕೆ ಇತ್ತ್ ಚೂರು ಲಿಪಿಲಾ ಕಲ್ತ್ ಇತ್ತೆರ್. ಆಂಡ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅಧ್ಯಯನದ ದಿಸೆಟ್ ಧರ್ಮಸ್ಥಳತ ಡಾ. ಎಸ್. ಆರ್. ವಿಘ್ನರಾಜೆರೆಡ್ದ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಪಡೆದ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ತಿನಾರ್ ಮೂಜಿ ದಿನೊತುಲಯಿ ತಾಡೋಲೆನ್ ಸಲೀಸಾದ್ ಓದರೆ ಬರೆವೆರೆ ಕಲ್ತೆರ್. ಮಸ್ತ್ ಜನೊಕುಲೆಗ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ಪಾವುನ ಉದ್ದೇಶೊಡ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಲೆಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಸಾರ್ವಜನಿಕರೆಗ್ ಕಲ್ಪುನ ಶಿಬಿರೊಲೆನ್ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್. 2013ಡ್ ಎನ್ಪೊ (80) ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದ ಪಡುಮಲೆಡ್ದ್ ಕುಡ್ಲದ ಲಾಲ್‌ಬಾಗ್‌ಡ್ ಉಪ್ಪುನ ತುಳು ಅಕಾಡೆಮಿಗ್ ಬತ್ತ್ ಪೋವೊಂದು, 2014ಡ್ ಉಳ್ಳಾಲೊಡ್ದು ಕಾರ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ಪೋವೊಂದು ತುಳು ಲಿಪಿನ್ ಕಲ್ಪಾದೆರ್. 2015ಡ್ ತನ್ನ ರಡ್ಡ್ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಪುರು ಬಾಲೆನ್ ತನ್ನ ಅಪ್ಪೆನ ಮಟ್ಟೆಲ್ಗ್ ಪಾಡ್ದ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ಪಾಯಿನಾರ್. ಒಡಿಪು, ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆ, ಬೆಂಗಳೂರ್ದ ಕೆಲವು ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಶಿಬಿರ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಉಮೇದ್ ಇತ್ತ್‌ನಕ್ಲೆಗ್ ತುಳು ಲಿಪಿನ್ ಕಲ್ಪಾದೆರ್.
ಸುರುಟು ತುಳು ಲಿಪಿಟ್ ‘ತುಳುವೆರೆನ ಕಾಲಕೊಂದೆ’ ಪನ್ಪಿನ ದಿನ ಪಟ್ಟಿನ್ (ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್) ತಯಾರ್ ಮಲ್ದಿನ ಸಾಹಸಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಾಧಕಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ. 2014 ಬೊಕ್ಕ 2015ಡ್ ಫೇಸ್ಬುಕ್‌ಡ್ ಪಾಡ್ದ್, 2016ಡ್ದ್ ಅಚ್ಚಿ ಮಲ್ತ್ ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ಪಸರ್ಪದೆರ್. 2016ಡ್ ತುಳುನಾಡ ನೆನಪು ಪೇಜ್‌ದ ಅಡ್ಮಿನ್ ಸಚಿನ್ ಶೆಟ್ರೆನ್ ಒಟ್ಟು ಸೇರವೊಂದು “ತುಳು ಲಿಪಿಟ್ ಎನ್ನ ಪುದರ್” ಪನ್ಪಿನ ಅಭಿಯಾನ ಸುರು ಮಲ್ತ್ ಐನೂದೆಡ್ದ್ ಜಾಸ್ತಿ ಪುದರ್ಲೆನ್ ತುಳು ಲಿಪಿಟ್ ಬರೆದ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ಮೂಜಿ ಒರ್ಸೊದ ಬಾಲೆಡ್ದ್ ಸೊನ್ಪೊ ಒರ್ಸೊದ ಪರಬೆರೆ ಮುಟ್ಟ ತುಳು ಕಲ್ಪಾಯಿನ ಕೀರ್ತಿಲಾ ಇಂಬೆರೆಗ್ ಸೇರುಂಡು.
2017ಡ್ ಕುಡ್ಲದ ಆಕಾಶವಾಣಿಡ್ದ್ ಪ್ರಸಾರ ಆಯಿನ “ತುಳು ಬಾಸೆದ ವೈವಿಧ್ಯೊಲು” ಪನ್ಪಿನ ಭಾಷಣ ಇನಿಕ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣೊಲೆಡ್ ಪಸರೊಂದು ಬಾರಿ ಜನ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆವೊಂದ್ಂಡ್. ಅತ್ತಂದೆ ಅಯಿಡ್ಡ್ ಬೊಕ್ಕ “ತುಳು ಬಾಸೆನ್ ಎಂಚ ಕಲ್ಪವೊಲಿ” ಪನ್ಪಿ ಭಾಷಣಲಾ ಎಡ್ಡೆ ಪುಗಾರ್ತೆ ಪಡೆತ್ಂಡ್. ತುಳುಟ್ಟು ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಾಷಣಡ್ಲಾ ಮೆಚ್ಚಿಗೆ ಪಡೆವೊಂದಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಕೆಲವು ಲೇಸ್‌ಲೆಡ್ ಮಲ್ಲ ಬಿನ್ನೆರ್ ಆದ್ ಮಿತ್ತರ್ಮೆ ಅಲಂಕರಿತಿನಾರ್. ಅಂಚನೇ ತುಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪತ್ರಿಕಾ ಸಮ್ಮೇಳನ, ತುಳು ಪಂಚ ಮಿನದನ, ಗಣೇಶೋತ್ಸವ, ಅಕಾಡೆಮಿ ಲೇಸ್ ಸೇರಿನಂಚ ಮಸ್ತ್ ಲೇಸ್ ಸುಧಾರಿಕೆ ಮಲ್ತಿ ಅನುಭವೊಲಾ ಇಂಬೆರೆಗುಂಡು.
“ಪ್ರತಿಲಿಪಿ ಕನ್ನಡ” ಪನ್ಪಿನ ಸ್ವಪ್ರಕಾಶನ ಸಂಸ್ಥೆ ತನ್ನ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆ್ಯಪ್‌ಡ್ ತುಳು ಬಾಸೆಗ್ ಪೊಸ ವಿಭಾಗೊನ್ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ನಲ್ಪ ಮೇರ್ನ ಬೆನ್ಪಾಟಿಕೆ ಬಾರಿ ಉಂಡು. ಪ್ರತಿಲಿಪಿ ಸಾಧಕರು ಪನ್ಪಿ ನಿಲೆಟ್ ಪ್ರತಿಲಿಪಿತ ಸಂಪಾದಕೆ ಅಕ್ಷಯ್ ಬಾಳೆಗೆರೆ ಸಂದರ್ಶನ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಅಬ್ಬಕ್ಕ ಉತ್ಸವ ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ ಸೇರಿನಂಚ ಬೆಂಗಳೂರು, ಕುಡ್ಲ ಬೊಕ್ಕ ಪುತ್ತೂರುಡು ಸುಮಾರ್ ಕಬಿಕೂಟೊಲೆಡ್ ಪಾಲ್ ಪಡೆತೆರ್.
ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ (ರಿ) ನೆತ್ತ ಬಾರಿ ಮಹತ್ವದ “ಸಮಗ್ರ ತುಳುನಾಡ್ ದಾಖಲಿಕರಣ” ಯೋಜನೆದ ಮುತ್ತಾಲಿಕೆನ್ ವಹಿಸೊಂದು ಕಾರ್ಯನಿರತೆರಾದ್ ಈ ಯೋಜನೆಗಾತ್ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ತುಳುವೆರಾಯಿನ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ, ಡಾ. ಬಿ. ಆರ್. ಶೆಟ್ಟಿ, ಡಾ. ಪಾಲ್ತಾಡಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ಡಾ. ಅಮೃತ ಸೋಮೇಶ್ವರ, ಹರಿಕೃಷ್ಣ ಪುನರೂರು, ಅಂಗಡಿಮಾರ್ ಕೃಷ್ಣ ಭಟ್, ಡಾ. ಬಿ. ಕೆ. ಗಣೇಶ್ ರೈ ಸೇರಿನಂಚ ಸಾಧಕೆರೆ ಮುಖಾಮುಖಿ ಸಂದರ್ಶೊನ ಮಲ್ತಿನ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆವೊಂದೆರ್. ತುಳು ಬಾಸೆ ಸಂವಿಧಾನದ ಎಡ್ಮನೆ ಪರಿಚ್ಛೇದೊಗು ಸೇರೊಡು ಪನ್ಪಿ ಪೊರ್ಂಬಾಟಿಕೆದ ಗುಂಪುಡು ದುಂಬುಲ್ಲೆರ್. 2017ಡ್ದ್ 2019ಮುಟ್ಟ ಕರ್ನಾಟಕ ತುಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿದ ಸದಸ್ಯೆರಾದ್ ಇತ್ತ್ ತುಳುಪರ ಕೆಲಸೊಲೆನ್ ಮಲ್ದಿನ ಅನುಭವಿ.
ತುಳು, ನಾಡ್, ನುಡಿತ ಪರವಾದ್ ಪೊರ್ಂಬಾಟಿಕೆ ಮಲ್ಪರೆಗಾತ್ರ ‘ಸ್ವತಂತ್ರ ತುಳುನಾಡ್’ ಪನ್ಪಿನ ಪಕ್ಷೊಡ್ದು (ನೋಂದಣಿ ಆವಂದಿನ ಕಾರಣೊಗು) ಪಕ್ಷೇತರ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಆದ್ ಪುತ್ತೂರು ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗ್ ಉಂತುನ ಒರುಟು ರಡ್ಡ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಲೆನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಲೆಗ್ ಬೆಚ್ಚ ಪುಟ್ಟಾಯಿನಾರ್.
ತುಳು ಬಾಸೆ ತನ್ನ ಸ್ವಂತಿಕೆದ ಲಿಪಿಟ್ ಸಾಹಿತ್ಯೊದ ತೇರ್ ಏರ್ದ್ ಮೆರೆವೊಡು, ಅವೆನ್ ತೂದು ತಾನ್ ಧನ್ಯ ಆವೊಡು ಪನ್ಪಿ ಸಾಹಿತ್ಯೊದ ನಾನಾ ಕ್ಷೇತ್ರೊಲೆಡ್ ಬೇಲೆ ಬೆನ್ತಿನಾರ್. ತುಳು, ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಕಥೆ, ಕವನ, ಕಾದಂಬರಿಲೆನ್ ಬರೆತಿನಾರ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಹಿಂದಿ, ಸಂಸ್ಕೃತಡ್ ಕವನ ಬರೆಪುನ ಪ್ರಯತ್ನಲಾ ಮಲ್ತ್ ಅಯಿಟ್ ಪುಗರ್ತೆ ಪಡೆವೊಂದು ಇತ್ತೆ ಮಲಯಾಳಂ ಬೊಕ್ಕ ತಮಿಳ್‌ಡ್ ಕಬಿತೆ ಕಟ್ಟುನ ಪ್ರಯತ್ನಡ್ ಉಲ್ಲೆರ್. ತುಳುಟ್ಟು ನಾಟಕ ಬರೆಯಿನ ಅನುಭವಿ. ತುಳುಟ್ಟು ಫಾಲ್ಗುಣಿ, ದಂಡಯಾತ್ರೆ, ಅಮ್ಮನ ರೂಪು ಅತ್ತಿಗೆ (A. R. A) ಪನ್ಪಿನ ಕಾದಂಬರಿಲೆನ್ ಬರೆವೊಂದುಪ್ಪುನ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಪುಗರ್ತೆದ ಸಾಹಿತಿ ಪ್ರಭಾಕರ್ ನೀರುಮಾರ್ಗರೆನ ‘ಕಾರ್ಣಿಕ’ ಕಾದಂಬರಿನ್ ತುಳುಕ್ಕು ತರ್ಜಿಮೆ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ತೆಲುಗುಡು ಗೋದಾವರಿ ಪನ್ಪಿ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆವೊಂದುಲ್ಲೆರ್.
‘ಉಡಲ ದುನಿಪು’ ಪನ್ಪಿನ ಕಾದಂಬರಿನ್ ಸುರುಕಾದ್ ಬರೆದ್ ಪ್ರತಿಲಿಪಿಟ್ ಪ್ರಕಟಣೆ ಮಲ್ದಿನಾರ್ ಅವೆನ್ ಬೂಕು ಮಲ್ಪುನ ಅಟ್ಟಣೆಡುಲ್ಲೆರ್. ‘ಬದ್ಕ್‌ಗಮುರ್ತೊದ ಸಾರೊ – ಸಿರಿಗಂಗೆನುಡಲ ಸಿರಿಯನುಭವೊ’ ಪನ್ಪಿ 1008 ಕಗ್ಗೊ ಇತ್ತಿ ಬೂಕು ಅಚ್ಚಿಗ್ ತಯಾರಾಡುಂದು. ಅಯಿತ್ತ ಒಟ್ಟುಗು ಇಂಬೆರ್ನ ‘ಸಿರಿಗಂಗೆ’, ‘ಸುಗಿಪು-ದುನಿಪು’, ‘ಜ್ಞಾನಗಂಗೆ’ ಪನ್ಪಿ ತುಳು ಕನ್ನಡ ಕಬಿತೆ ಗೊಂಚಿಲ್, ‘ಪುಂಡಿ ಪಣವು’ ಬೊಕ್ಕ ‘ಕನಸಿನರಮನೆ’ ಪನ್ಪಿ ಕತೆತ್ತ ಕೂಪೆ, ‘ಸಿರಿಮುಡಿ’ ಪನ್ಪಿ ಬರವುದ ಕೂಪೆಲಾ ಅಚ್ಚಿದಿಲ್ಲಗ್ ಪೋಯರೆ ಅಟ್ಟಣೆ ಮಲ್ತೊಂದುಂಡು.
ತುಳು, ಕನ್ನಡ, ಹಿಂದಿ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ತಮಿಳು, ಮಲೆಯಾಳಂ, ತೆಲುಗು, ಸಂಸ್ಕೃತ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಸರಾಗವಾದ್ ವ್ಯವಹರಿಸವುನಾತ್ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆ ಪಡೆತ್ತೊಂದಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಕರಿನ ಒಂಜಿ ಒರ್ಸೊಡ್ಡಿಂಚ ತುಳು, ಕನ್ನಡ, ತೆಲುಗು, ಹಿಂದಿ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಡ್ ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಶ್ರೀ ಗುರುಮಂತ್ರ ಚಾವಡಿ ಬಾಯಾರುದ ಭಕ್ತಿ ಸುಗಿಪು ಬರೆದ್ “ಶ್ರೀ ಶಕ್ತಿಪೀಠಮ್” – ಭಕ್ತಿಗೀತಾ ಗುಚ್ಛ ಪನ್ಪಿ ಪುದರ್‌ಡ್ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಆತುಂಡ್. ಅತ್ತಂದೆ ಬಾಲೆ ಧೃತೀಜ್ ಶೆಟ್ಟಿನ ಪುಟ್ಟು ಪರ್ಬೊಗಾದ್ ಪದೊಕ್ಲೆನ್ ಬರೆದ್ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ಮಲ್ಪದೆರ್. ಮದಿಪು ಪಿಚ್ಚರ್ ಖ್ಯಾತಿದ ಚೇತನ್ ಮುಂಡಾಡಿ ಪ್ರವೇಶ ಸಿನೇಮಾಗ್ಲಾ ಮೇರೆಡ ರಡ್ಡ್ ಪದ ಬರೆಪಾದೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಕಲಾವಿದನ ಒಂಜಿ ಬದ್ಕ್‌ದ ಪಿರಿ ಇತ್ತಿ ಕಥೆ ವಿಸ್ತರಣೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಕೊರ್ತೆರ್.
ಕವಿ ಡಿವಿಜಿನ “ಮಂಕುತಿಮ್ಮನ ಕಗ್ಗ,” ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂನ “ವಿಂಗ್ಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಫೈರ್” ಕೃತಿಕ್ಲೆನ್ ತುಳುಕ್ಕು ತರ್ಜಿಮೆ ಮಲ್ಪುನ ಮಹತ್ವದ ಯೋಜನೆ ಕೈ ಪಾಡ್ದಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಬೇತೆ ಭಾಷೆಲೆ ಬೊಳಂತರಿನ್ ತುಳುವೆರೆಗ್ ತುಳುತ್ತ ಉರ್ಪೆಲರಿ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ದ್ ಅಯಿನ್ನ ಸ್ವಾದ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಮುಟ್ಟವೊಡು ಪನ್ಪೆರ್.
2020ದ ಕೊರೋನಾ ಲಾಕ್ಡೌನ್‌ದ ಪೊರ್ತುಡು ‘ಬಲೆ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ಪುಗ’ ಅಭಿಯಾನೊಡು ಆನ್ಲೈನ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಜ್ಜಕೊಟ್ಯ ಮಲ್ತ್ ಮಸ್ತ್ ಜನೊಕು ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ಪದ್, ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಲ್ತ್ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ಕೊರ್ತೆರ್. ಮಸ್ಕತ್‌ದ ‘ಓಮಾನ್ ತುಳುವೆರ್’ ಸಂಘಟನೆದ ತುಳು ಲಿಪಿ ತರಗತಿಗ್ ಗುರುವಾದ್ ಬೆನ್ತಿನಾರ್. ತಾಡೆಯೋಲೆ ಓದುನ ಮುಟ್ಟ ತಯಾರ್ ಮಲ್ದೆರ್.
‘ಕಂದಿಲು’, ‘ಸರವುದ ಪೊದಿಕೆ’, ‘ಪರ್ಯಾಪ್ತ’ ‘ನೀ ಹಾಡಾದರೆ ನಾ ಶ್ರುತಿಯಾಗುವೆ’ ಕೃತಿಕುಲೆನ ಕರಡ್ ಪ್ರತಿ ತಿದ್ದ್‌ದ್ ಕೊರ್ತಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ‘ಮಾದಿರ’, ‘ಪನಿ ಮುತ್ತು ಮಾಲೆ’ ಕೃತಿಕುಲೆನ ಡಿಟಿಪಿ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ತೆರ್. ದುಬೈಡ್ ನಡತ್ತಿನ ವಿಶ್ವ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನೊದ ಸ್ಮರಣ ಸಂಚಿಕೆ ‘ತುಳು ಐಸಿರಿ’ದ ಬೆರ್ಪಡಿಟ್ಲಾ ಇಂಬೆರ್ನ ಬೆನ್ಪಾಟಿಕೆ ಉಂಡು. ಅಕಾಡೆಮಿ ಸದಸ್ಯೆರ್ ಆದ್ ಇಪ್ಪು ಪೊರ್ತು ‘ಮದಿಪು’ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದ ಕರಡು ತಿದ್ದಿ ಅನುಭವ ಇತ್ತಿ ಇಂಬೆರ್ ಪ್ರಸ್ತುತ ‘ಪೂವರಿ’ ತುಳು ತಿಂಗೊಲ್ದ ಪತ್ರಿಕೆದ ಕರಡು ತಿದ್ದುನ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಕರಿನ 7 ಒರ್ಸೊಡ್ದು ಫಾಂಟ್ ಇಜ್ಜಂದಿ ಸಮಯಡ್ದ್ ಇದಮುಟ್ಟಲಾ ಮದಿಮೆದ ಕಾಕಜಿ, ಬ್ಯಾನರ್, ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಬಗೆತ ಲೆಪ್ಪೋಲೆಲ್ ಸೇರಿನಂಚ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್, ಲೋಗೋಲೆ ತುಳು ಲಿಪಿತ್ತ ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್ ವರ್ಕ್ಸ್ ಮಲ್ತ್ ಕೊರೊಂದುಲ್ಲೆರ್.
ಸುದ್ದಿ ಬಿಡುಗಡೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಮಲ್ಲ, ಪ್ರಜಾವಾಣಿ, ಪೂವರಿ, ಮದಿಪು, ಸದಾಶಯ, ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಕುಡ್ಲ, ಕುವೈಟ್ ಬಂಟರ ಸಂಘದ ವಿಶೇಷ ಸಂಚಿಕೆ, ದುಬೈ ವಿಶ್ವ ತುಳು ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ಮರಣ ಸಂಚಿಕೆ, ಕಲ್ಪ ನ್ಯೂಸ್‌ಲೆಡ್ ಇಂಬೆರ್ ಬರೆಯಿನ ಕಬಿತೆ, ಲೇಖನ, ಕಥೆಕ್ಲ್ ಅಚ್ಚಿ ಆತ್ಂಡ್. ವ್ಯಕ್ತಿ ಪರಿಚಯ ಮಾಲಿಕೆಡ್ ಬರೆಯಿ ಲೇಖನಲೆಡ್ ಪೃಥ್ವಿ ಅಂಬರ್, ರಮೇಶ್ ರೈ ಕುಕ್ಕುವಳ್ಳಿ, ವಿಕ್ಕಿ ಶೆಟ್ಟಿ ಬೆದ್ರ, ಅಕ್ಷಯ್ ಬಾಳೆಗೆರೆ ಮೊಕ್ಲೆನ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯಿನ ಲೇಖನಲ್ ಮಸ್ತ್ ಜನಡ್ದ್ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆತ್ಂಡ್.
ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕಿ, ಮೆಹಂದಿ ಕಲ್ಪಾದಿ, ಸಮ್ಮರ್ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಇನ್‌ಚಾರ್ಜರ್, ಕೊರೆಲ್‌ಡ್ರಾ ಕಲ್ಪಾದಿ, ಸ್ವಿಚ್ ಬೋರ್ಡ್ ಕಟ್ಟಿಂಗ್ ಮಲ್ಪಿ ಅನುಭವ ಇತ್ತಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಪ್ರಕೃತಿ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರೇಮಿ. ಕೈ ಪತ್ತಿ ಬೇಲೆನ್ ನಿಷ್ಟೆಡ್ ಮುಗಿಪುನ ಚಾತಿರ್ಪುದ ಇಂಬೆರ್ ಕೃಷಿ, ಪೆತ್ತ ಸಾಂಕನೆಡ್ದ್ ಬತ್ತ್ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಮುಟ್ಟ ಕೊರ್ನ ವಾ ಬೇಲೆನ್ಲಾ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಂಡ ಕೇನೊಂದು ಆಂಡಲಾ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ್, ಒಪ್ಪ ಓರಣ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ಪುನಾರ್. ವೀರರಾಣಿ ಅಬ್ಬಕ್ಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ (ರಿ), ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ಪರಿಷತ್ತು, ಉಳ್ಳಾಲ ತಾಲೂಕು ಘಟಕದ ಸದಸ್ಯೆರ್ ಆದುಲ್ಲೆರ್.
ಪುದರ್‌ಗ್ ಬಯಕಂದೆ ತನ್ನ ಬೇಲೆ ತಾನ್ ಮಲ್ತೊಂದು ಇಪ್ಪುನ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ತನಡ ಕೇನೊಂದು ಬರ್ಪಿ ಏತೋ ಜನಕ್ ಶಾಲೆದ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್, ಭಾಷಣ, ಲೇಸ್ ಸುಧಾರಿಕೆಲೆಗ್ ವಿಷಯ ವಿವರಣೆ ಕೊರ್ಪಿ ಒಟ್ಟುಗು ಆರೆನ ಬೇಲೆ ಬುಡ್ದ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಒಪ್ಪ ಮಲ್ತ್ ಬರೆದ್ ಕೊರ್ನವುಲಾ ಮಸ್ತ್ ಉಂಡು. ನಿರಂತರ ಕಲಿಕಾಸಕ್ತೆಯಾಯಿನ ಇಂಬೆರ್ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ ಸೇರಿನಂಚ ಪೊಸ ಪೊಸ ವಿಷಯಲೆ ಕಲಿಕೆನ್ ಮಾತ ಆಸಕ್ತಿಡ್ ಕಲ್ತೊಂದು ಉಲ್ಲೆರ್.
ಜೀವನ ಪೂತ ಹಾಸಿಗೆ ಅತ್ತ್ ಮುಳ್ಳುದ ಮಂಚಲಾ ಅತ್ತ್ ಪನ್ಪಿ ವಿದ್ಯಾಶ್ರೀ ಜೀವನಡ್ ಮಸ್ತ್ ಬೇನೆ ಬೇಜಾರ್‌ಲೆನೊಟ್ಟುಗು, ಆರೋಗ್ಯದ ವಿಷಯಡ್ಲಾ ಪೆಟ್ಟ್ ತಿಂದಿನಾರ್. ಆಂಡಲಾ ಮೋನೆಡ್ ತೆಲಿಕೆ ಪಸರೊಂದು, ಆಪ್ತಸಹಾಯಕಿಲೆಕ ಪಾತೆರಡ್ ದೈರ್ಯ ದಿಂಜದ್, ಕುಡೊರಿಯನ ಮೋನೆಡ್ಲಾ ತೆಲಿಕೆ ಮೂಡಾವುನಾರ್. ಇಂಚಿಪ್ಪ ತನ್ನ ಪುದರ್‌ನ್ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಪಂದ್ ಅಧಿಕೃತವಾದ್ ಬದಲ್ ಮಲ್ತೊಂದಿನೆದ ಪಿರವುಲಾ ದಾದನಾ ಒಂಜಿ ಬಲವಾಯಿನ ಕಾರಣ ಉಂಡು ಪಂದ್ ತೋಜಿಂಡಲಾ, ಇಂಚನೇ ಕುಸಾಲ್‌ಗ್ ಪಂದ್ ತೆಲಿತೊಂದು ಪೋಪೆರ್.
ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾನಾದಿಗೆಲೆ ಬೆರಿತಾಗಂದಿ ಇಂಬೆರ್ನ ಕಜ್ಜೊಲೆನ್ ಅನೇಕ ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಲು ಗುರುತಿಸಾದ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಬತ್ತ್ಂಡಲಾ ಅವೆಕ್ ಉಮೇದ್ ತೋಜವಂದಿನಾರೆನ್ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಬೆಂಗಳೂರು, ಜೈ ತುಳುನಾಡ್ ಕಾರ್ಲ ಎಗ್ಗೆ, ಜಿ. ಕೆ ಟ್ರಸ್ಟ್ ವಾಂತಿಚ್ಚಾಲ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ಪಾಯಿನೆಗಾದ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಮಲ್ದೆರ್. 2017ಡ್ ಪಿಲಿಕುಲೊಟ್ ನಡದಿನ ತುಳುನಾಡೋಚ್ಚಯೊಡು ‘ತುಳುನಾಡೋಚ್ಚಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’, ಮುದ್ರಾಡಿದ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಬೆಳದಿಂಗಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನೊಡು ‘ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’ ಇಂಬೆರ್ನ ಮುತಾಲಿಕೆದ ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ (ರಿ) ಸಂಸ್ಥೆಗ್ ತಿಕ್‌ದ್ಂಡ್. ರೇಡಿಯೋ ಸಾರಂಗ್‌ಡ್ ‘ಹೃದಯರಾಗ’, ‘ಪಾತೆರಕತೆ ವಿತ್ ಸಿ.ಕೆ ಪ್ರಶಾಂತ್’, ಅಬ್ಬಕ್ಕ ಚಾನೆಲ್‌ದ ‘ವೀಕೆಂಡ್ ವಿತ್ ಅರುಣ್’, ಮುಕ್ತ ಟಿವಿದ ‘ದೀಪಾವಳಿ ಮಾತುಕತೆ’ ಸೇರಿನಂಚ ಕೆಲವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಲೆಡ್ ಬಿನ್ನೆರ್ ಆದ್ ಪಾಲ್ ಪಡೆತೆರ್.
ಈತೊರ್ತು ಮಲ್ದಿನ ಸಾಧನೆ ಸಾಸಿಮಿದಾತ್ ಮಾತ್ರ. ನನ ಕಡಲ್ದಾತ್ ಸಾಧನೆ ಮಲ್ಪರೆ ಉಂಡು ಪಂಡ್ದ್ ವಿನಯಿಯಾದ್ ಪನ್ಪಿ ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಎಂಕ್ ತುಳು ಸಾಹಿತಿ, ಹೋರಾಟಗಾರೆ, ಎಂಕ್ಲೆನ ಶಾಲೆದ ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞೆರ್ ಆದಿತ್ತಿನ ಕುದ್ಕಾಡಿ ವಿಶ್ವನಾಥ ರೈಕ್ಲೆಡ್ದ್ ತುಳುತ್ತ ಬೇಲೆಗ್ ಜೆಪ್ಪೆರೆ ಪ್ರೇರಣೆ ತಿಕ್‌ದಿನಿ. ಆಂಡ ತುಳು ಲಿಪಿತ್ತ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಅಡಿಪಾಯ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ನಾರ್ ತುಳು ಲಿಪಿ ತಜ್ಞೆ, ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಟ್ರಸ್ಟ್ ಉದಿಪು ಗುರ್ಕಾರ್ರ್ ಜಿವಿಎಸ್ ಉಳ್ಳಾಲ್ ಪಂದ್ ನೆನೆಪುವೆರ್.
ಡಾ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆರ್, ಒಡಿಯೂರು ಶ್ರೀ ಶ್ರೀ ಗುರುದೇವಾನಂದ ಸ್ವಾಮೀಜಿ, ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತೆ ಸಾಹಿತಿ ಮಲಾರ್ ಜಯರಾಮ ರೈ, ಕುಕ್ಕುವಳ್ಳಿ ಸಹೋದರೆರ್, ಉದಯ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಕೆ. ಎಲ್. ಕುಂಡಂತಾಯ, ಡಾ. ಎಸ್ ಆರ್ ವಿಘ್ನರಾಜ್, ಎ. ಸಿ ಭಂಡಾರಿ, ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ, ಸದಾನಂದ ಪೆರ್ಲ ಬೆಂಗಳೂರು ತುಳು ಸಂಘಟನೆಲೆನ ಹಿರಿಯೆರ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಕಾಡೆಮಿದ ಕೂಟೊ, ತನ್ನ ಹಿತೈಷಿಲ್ ನಿತ್ಯ ಬೆರಿತಾಂಗ್ ಕೊರ್ದ್ ಉಮೇದ್ ದಿಂಜಯಿನ ಇನಿತ್ತ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್ ಆತ್ಂಡ್. ನಿರಂತರ ಕಾರ್ ಒಯ್ಪುನಕ್ಲ್ ಒಂಜಿ ಮೆಯಿಟ್ ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ತುಳುವಪ್ಪೆನ ಅಂಚನೆ ಹಿರಿಯೆರೆನ ಆಶೀರ್ವಾದೊಡು ಮಾತ ಕಜ್ಜೊಲು ಪೂ-ದೆರ್ತಿನಾತ್ ಸುಲಭೊಡು ಆತಿನೀಂದ್ ಸುಗಿಪುವೆರ್.
ಶ್ರೀಶಾವಾಸವಿ ಅರೆನ ಮಹತ್ವೊದ ಯೋಜನೆಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ತುಳು ಬಾಸೆ ಸ್ವಂತೊದ ಲಿಪಿಟ್ ಗ್ರಂಥಸ್ಥ ಆವೊಡು ಪನ್ಪಿನ ಅರೆನ ಕನ ಬೇಗೊಡ್ದು ಬೇಗ ನಿಜ ಆವಡ್. ತುಳು ಬಾಸೆ ಸಂವಿಧಾನದ ಎಣ್ಮನೆ ಪರಿಚ್ಛೇದೊಗು ಸೇರಡ್. ಆರ್ನ ಜೀವನ ಪೊರ್ಲುಡು ದುಂಬು ಪೋವಡ್ ಪನ್ಪಿ ಮದಿಪು ನಮ್ಮವು.
ಬರವು : ಉದಯ ಶೆಟ್ಟಿ, ಪಂಜಿಮಾರು
by 